Uczciwe obrazy

Wizerunek dziewczynki w szarej sukni, trzymającej w dłoniach białe chryzantemy to najsłynniejsze i powszechnie znane dzieło Olgi Boznańskiej. Kiedy powstało w 1894 roku, było także nowatorskie: przedtem przedstawiano dzieci głównie w radosnej kolorystyce, wystrojone i szczęśliwe. Olga Boznańska namalowała niepokojący portret dziecka, melancholijny i intrygujący, a zatem sięgnęła poza uznawane wówczas ramy. Ta słynna praca stała się znakiem rozpoznawczym całej jej twórczości: malarstwa ukazującego prawdę zamiast pozy.

Boznańska była artystką świadomą swoich osiągnięć, potrafiła rzetelnie oceniać swoją własną pracę. „Obrazy moje wspaniale wyglądają, bo są prawdą, są uczciwe, pańskie, nie ma w nich małostkowości, nie ma maniery, nie ma blagi” – mówiła. Miała rację szczególnie w kwestii prawdy ukazanej na jej płótnach. Nie idealizowała modeli, nie skupiała się na poszukiwaniu urody, co już w czasach jej współczesnych czyniło ją wyjątkową, a w naszych, gdy otoczeni jesteśmy przetworzonymi komputerowo ideałami piękna – tym bardziej. 75 lat po śmierci artystki jej prace wydają się być jeszcze bardziej wymowne niż w chwili powstania.

Wystawa, którą Muzeum Narodowe w Krakowie prezentuje w 150 rocznicę urodzin artystki i 75-lecie jej śmierci pozwala z tą interesującą twórczością zapoznać się naprawdę dobrze.

W salach wystawowych prezentowane są 173 dzieła Boznańskiej, a także 23 prace europejskich twórców jej współczesnych, których malarstwem się inspirowała. To między innymi Diego Velázuez, Edouard Manet, Henri Fantin-Latour czy James McNeill Whistler. Ich prace zostały wypożyczone z Luwru, Muzeum Orsay w Paryżu czy madryckiego muzeum Thyssen-Bornemisza. Także znacząca część prac samej Boznańskiej przyjechała na wystawę z zagranicznych muzeów oraz ze zbiorów prywatnych, co warto nadmienić dlatego, że bieżąca ekspozycja w przypadku niektórych obrazów stanowi jedyną okazję do ich obejrzenia.

„Obrazy moje wspaniale wyglądają, bo są prawdą, są uczciwe, pańskie, nie ma w nich małostkowości, nie ma maniery, nie ma blagi”

Ekspozycja ma też inny walor – pozwala poznać miejsce Boznańskiej na scenie międzynarodowej. Artystka ta, choć pochodząca z Krakowa, najbardziej aktywne twórczo lata spędziła w Paryżu, a sukcesy odnosiła także w innych miastach. Za Portret malarza Pawła Nauena otrzymała z rąk arcyksięcia Karola Ludwika w Wiedniu złoty medal, a w Londynie za Portret miss Mary Breme – wyróżnienie. Pod koniec życia została uhonorowana Grand Prix na wystawie światowej w Paryżu w 1937 roku.

Po jej śmierci z francuskiej stolicy przewieziono do Krakowa całą jej spuściznę i przekazano pod opiekę Muzeum Narodowemu w Krakowie.

Mówi Dyrektor MNK Zofia Gołubiew:
– Pierwszego zakupu obrazu młodej, trzydziestoletniej wówczas Olgi Boznańskiej dokonało w 1896 roku Muzeum Narodowe w Krakowie – był to „Portret Paula Nauena” Również naszej instytucji została przekazana po śmierci malarki cała jej spuścizna, przywieziona z paryskiej pracowni. W roku 1960 krakowskie Muzeum przygotowało pierwszą, i jak dotąd największą, wystawę jej twórczości. A więc to zupełnie zrozumiałe, że po ponad pół wieku, kiedy mija 150 lat od urodzin Boznańskiej i 75 lat od jej śmierci, prezentujemy publiczności wielką wystawę tej wielkiej Artystki.

Na wystawie w MNK pokażemy najlepsze prace Olgi Boznańskiej, które przyniosły jej światową sławę i najwyższą lokatę w historii sztuki. Można będzie oglądać dzieła najczęściej reprodukowane i eksponowane, jak i te, które nigdy dotąd nie były prezentowane w Polsce. Obrazy pochodzą m.in. z: Muzeum Orsay w Paryżu, Muzeum Emile’a Verhaerena w Belgii, Lwowskiej Galerii Obrazów czy Ca’Pesaro w Wenecji. Wybór ten uzupełnią prace z kolekcji prywatnych, polskich i zagranicznych, ilustrujące związki Boznańskiej z malarstwem światowym.

Wystawa ma na celu także konfrontację twórczości polskiej malarki z artystami, którzy ją fascynowali. To m.in. Diego Velázuez, Edouard Manet, Henri Fantin-Latour czy James McNeill Whistler. MNK wypożyczyło ich prace m.in. z Luwru, Muzeum Orsay w Paryżu czy madryckiego muzeum Thyssen-Bornemisza.

Nie będzie to pierwsza wystawa prac Olgi Boznańskiej w naszym Muzeum. W roku 1960 Helena Blumówna przygotowała pierwszą po śmierci artystki prezentację całego znanego wtedy jej dorobku. Nie dała ona jednak wyobrażenia o miejscu Boznańskiej na scenie międzynarodowej. Natomiast wystawa „Boznańska nieznana” w 2005 roku, pokazywana w kilku miastach Polski, m.in. w warszawskiej Zachęcie i na Zamku Książąt Pomorskich w Szczecinie, zgodnie z tytułem prezentowała głównie mniej znane prace artystki.

Olga Boznańska (1865–1940), jedna z najbardziej cenionych i oryginalnych polskich malarek, pozostawiła po sobie bogatą spuściznę artystyczną, a jej prace reprezentują polską sztukę na większości przeglądowych wystaw w kraju i za granicą. Córka Francuzki i Polaka, urodzona w Krakowie, tutaj też odebrała wstępne wykształcenie artystyczne. Naukę malarstwa kontynuowała w Monachium. Zachęcona sukcesami odniesionymi na polu europejskim w 1898 roku osiadła w Paryżu – stolicy ówczesnego artystycznego świata. Tam rozwinęła się jej kariera międzynarodowej portrecistki.
oprac. (O)
Reprodukcje obrazów: mat. pras. MNK

Wystawa „Olga Boznańska”

Gmach Główny Muzeum Narodowego w Krakowie
25 października 2014 – 1 lutego 2015
Kuratorzy: dr Ewa Bobrowska – Paryż;
Urszula Kozakowska-Zaucha – Muzeum Narodowe w Krakowie
Koordynator: Beata Foremna

Zdjęcia: Piotr Kędzierski | Modny Kraków: