Cyberteka. Kraków − czas i przestrzeń

Przed dziesięciu laty Muzeum Historyczne Miasta Krakowa rozpoczęło prace nad rekonstrukcją i wizualizacją dawnej historycznej zabudowy Krakowa. Było to nowatorskie przedsięwzięcie w Polsce, związane z projektem wykonania makiet fizycznych Krakowa z okazji zbliżającej się 750. rocznicy Wielkiej Lokacji miasta.

W 2008 r. w Pracowni Dokumentacji Architektury i Zmian Urbanistycznych Miasta Krakowa powstała sekcja wizualizacji cyfrowych pod kierunkiem Piotra Opalińskiego, która prowadzi prace nad stworzeniem trójwymiarowych modeli miasta zarówno na poziomie urbanistycznym jak i architektonicznym.

Miejscem prezentacji dorobku muzeum w dziedzinie rekonstrukcji cyfrowych zabudowy Krakowa i jego aglomeracji oraz programu digitalizacji zbiorów muzealnych jest wystawa Cyberteka. Kraków − czas i przestrzeń, realizowana w ramach projektu Krzysztofory od nowa, muzeum kompletne. Stanowi ona wprowadzenie do przyszłej wystawy stałej w Pałacu Krzysztofory zatytułowanej Kraków od początku bez końca, także będąc jednocześnie autonomiczną skarbnicą wiedzy o Krakowie. Ważnym celem tego projektu jest edukacja i upowszechnienie w zakresie dziedzictwa narodowego.

Michał Niezabitowski, Dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Krakowa:
30 października 2014 roku zaprezentujemy przedsmak tego, czym stanie się wystawa Kraków od początku − bez końca. Forpocztą naszej opowieści o mieście jest projekt Cyberteka − cyfrowe kompendium wiedzy mieście, czyli dzieje Krakowa opowiedziane przez pryzmat jego urbanistycznego rozwoju. W naszej opowieści o Krakowie Cyberteka jest prologiem.
To podróż w przestrzeni. Bo każde miasto wpisuje swój fenomen, swój charakter, w przestrzeń. Z pozoru rzecz oczywista. Pomiędzy gęstą siatką wirtualnych linii, które wyznaczają długości i szerokości geograficzne, kiedyś życie zapuściło tu na trwałe swoje korzenie. Człowiek wybrał „to miejsce”, aby tutaj żyć. W „tym miejscu” powstało miasto.
Naszą opowieść musimy zatem zacząć od „tego miejsca”. Od przestrzeni, którą przekształciliśmy w sposób niewyobrażalnie radykalny, ale która wciąż jest tą sama przestrzenią. Tak się składa, że współczesna technologia cyfrowa połączona z elektryczną energią daje nam możliwości, aby tę przestrzeń zrekonstruować na tyle wiernie, na ile pozwala nauka. Zrekonstruować wraz z całą oprawą, w której mieści się ta ekspozycja, czyli zachodnim skrzydłem Pałacu Krzysztofory.
Wnętrzem wyposażonym w ultranowoczesną salę konferencyjną, z niezbędnym zapleczem, z przestronnym, świetnie zaaranżowanym holem i całą dyskretną infrastrukturą sprawiającą, że pobyt w muzeum staje się prawdziwą przyjemnością.

O nowej ekspozycji opowiada Piotr Hapanowicz – kurator wystawy:
Pomieszczenia wystawy o łącznej powierzchni 185 metrów kwadratowych są zlokalizowane na drugim piętrze zachodniego skrzydła Pałacu Krzysztofory w zabytkowych pomieszczeniach z polichromiami z przełomu XVIII i XIX w. W swoim założeniu projekt jest otwarty i będzie systematycznie powiększany i uzupełniany. W obecnym kształcie fenomen Krakowa prezentowany jest w sześciu odsłonach w formie prezentacji multimedialnych.

W pierwszym pomieszczeniu Cracovia Origo prezentowana jest narracja o najdawniejszych dziejach Krakowa.

Przestrzeń druga − Oppidum, to opowieść o tworzeniu się krakowskiego zespołu osadniczego (gród wawelski, podgrodzie Okół, inne ośrodki osadnictwa) z wybranymi obiektami architektury romańskiej w czasach przedlokacyjnych.

Kolejna część wystawy − Civitas, opowiada o przełomowym wydarzeniu w dziejach miasta, a mianowicie o lokacji Krakowa przez księcia Bolesława Wstydliwego 5 czerwca 1257 r. i rozwoju miasta do końca XV w.

W przestrzeni czwartej − Forum, zaprezentowany został rozwój urbanistyczny Krakowa od XVI do XVIII w., przede wszystkim przez pryzmat Rynku krakowskiego.

Kolejna, piąta przestrzeń − Aglomeracja, to opowieść o fenomenie trójmiasta: Kraków − Kazimierz − Kleparz w czasach nowożytnych. Ważnym elementem jej aranżacji jest centralnie umiejscowiony rekwizyt w formie balonu, stanowiący odwołanie do rozwoju myśli i nauki oświeceniowej.

W ostatnim, szóstym pomieszczeniu prezentowany jest projekt rozwoju przestrzennego i urbanistycznego pod nazwą Wielki Kraków, zrealizowany pod kierunkiem prezydenta Krakowa Juliusza Lea w latach 1909−1915. Dominantą w pomieszczeniu jest zawieszony pod sufitem model samolotu Albatros D.III (Oef). Był to austro-węgierski samolot myśliwski z okresu I wojny światowej, stanowiący odwołanie do rozwoju techniki i przemysłu na pocz. XX w.

Na wystawie prezentowane są także wyjątkowo cenne artefakty ze zbiorów Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, w tym insygnia władz samorządowych Krakowa – berełko i pierścień burmistrzów Krakowa z XVI w. oraz srebrny krucyfiks do zaprzysięgania rajców miejskich z II poł. XVII w. Ponadto można w tej przestrzeni zobaczyć najstarszy znany widok Krakowa od północy, wykonany w pracowni Michała Wolgemuta i Wilhelma Pleyenwurffa, zamieszczony w Kronice Hartmanna Schedla z 1493 r.; widok Krakowa od południa z kopca Krakusa z 1600 r. − miedzioryt i akwafortę rytował Jacob Hoefnagel wg rysunku Egidio van der Rye; czy też monumentalny Plan Kołłątajowski Krakowa, wykonany przez Macieja Dębskiego i Kazimierza Szarkiewicza na zlecenie Hugona Kołłątaja latach 1783−1785.

Całości dopełniają prezentacje czerech filmów w technice 3D: Cracovia Origo, Wawel 1000 lat temu, Cracovia Nostra Cracoviensis A.D.1650 oraz Cracovia A.D. 1650.

Cyberteka. Kraków − czas i przestrzeń

Wystawa stała
Muzeum Historyczne Miasta Krakowa
Pałac Krzysztofory, Rynek Główny 35, 31-011 Kraków

Wystawa otwarta od 31 października 2014 r., od wtorku do niedzieli
w godzinach od 10.00 do 17.30
Ceny biletów: Normalny: 12,00 zł, Ulgowy: 8,00 zł, Rodzinny: 24,00 zł
Zbiorowy dla grup szkolnych: 6,00 zł
Dniem wolnego wstępu na wystawę jest wtorek

Wystawa będzie nieczynna 1 i 11 listopada 2014 r.

Wejścia na wystawę:
Grupy zorganizowane, do 25 osób: co pół godziny
Turyści indywidualni: co pół godziny, nie więcej niż 15 osób o danej godzinie
Ostanie wejście: dla grup na 60 min. przed zamknięciem ekspozycji, dla turystów indywidualnych na 45 min. przed zamknięciem

Wszystkie zamieszczony na wystawie teksty występują zarówno w języku polskim, jak i angielskim.

Obowiązuje system rezerwacji biletów i usług przewodnickich przez system rezerwacji MHK
Centrum Obsługi Zwiedzających
Rynek Główny 1, 31-011 Kraków, tel. 12 426 50 60
info@mhk.pl
www.mhk.pl

Krzysztofory bez końca. Prolog

Każde czasy stawiają przed nami wyzwania. Lecz to zazwyczaj współczesność obarcza się winą za nadmierne przyśpieszenie, odrzucenie starych wartości, nieumiejętność znalezienia nowych punktów odniesienia. A może, zamiast narzekać, należy stające przed nami trudne wyzwania współczesności traktować jak prezent od losu − losu, który stawia nas wobec problemów, ale i daje (jak nigdy wcześniej) narzędzia do ich rozwiązywania?

Patrząc na drogę rozwoju, któremu przez ostatnią dekadę podlega Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, muszę wyraźnie stwierdzić, że ma owa droga bardzo niewiele wspólnego z poprzednim okresem istnienia Muzeum, skądinąd nieproporcjonalnie dłuższym. Tym stwierdzeniem wcale nie demonstruję chęci odcięcia się od własnej przeszłości instytucjonalnej. Przeciwnie. To właśnie czas, który drwi sobie z naszej chęci podporządkowania go sobie, stawia przed nami nowe wymagania i wyznacza nowe drogi działania. To, czego dokonujemy – a nie należy wstydliwie obawiać się poczucia dumy z własnych osiągnięć – jest odpowiedzią na wyzwania współczesności. Potrzeba modernizacji obiektów, tworzenie nowych − stałych i czasowych − ekspozycji, zmiany organizacyjne, powstające kolejne oddziały Muzeum, nowe spojrzenie na świat i swoją w nim rolę – wszystko to sprawia, że Muzeum zmieniło się i nieustannie zmienia się nadal.

Fabryka Emalia Oskara Schindlera, Podziemia Rynku – nie tylko Polacy, ale i obywatele świata znają te adresy. Ich zaistnienie na kulturalnej mapie Krakowa to nasza odpowiedź na wyzwania współczesności. Odpowiedź kreatywna, czasem poddawana dyskusji, ale przez to tym bardziej cenna.

Zawsze jednak istnieje taki punkt w czasie i przestrzeni − i dotyczy to również Muzeum − w którym zadajemy sobie pytanie, co jest dla nas na tym etapie najważniejsze, czego nam brak i bez jakiego elementu nie będzie można mówić o Muzeum Historycznym Miasta Krakowa jako o tworze kompletnym.

Tym składnikiem, bez którego nie uda nam się stworzyć integralnej całości, pełnej opowieści o nas samych, jest nasze Centrum. Rozumiane nie tylko jako kwatera główna, centrum dowodzenia, ale jako miejsce, które jest źródłem i esencją wiedzy o Krakowie. Muzeum miejsca powinno być bowiem emanacją jego ducha i sensu, kwintesencją znaczeń i odniesień, narzędziem budzącym pragnienie głębszego poznania miasta.

I tutaj właśnie przeszłość podaje rękę współczesności, gdyż istotą poznania jest zawsze potrzeba rozpoznania rzeczywistości „dzisiaj”, co okazuje się niemożliwie do zrealizowania, jeżeli nie przyjmiemy perspektywy, którą daje „wczoraj”. Miejscem, w którym będzie to możliwe, stanie się nowo otwarta ekspozycja stała Kraków od początku – bez końca. Nazwa, która oddaje nasz zamysł kreacyjny, jest jednocześnie opisem procesu, który musimy przejść, by doprowadzić zaplanowane dzieło do finału.

Pałac Krzysztofory, w którym otworzymy nową ekspozycję stałą, jest nie tylko jednym z największych kubaturowo obiektów starego Krakowa, ale i przestrzenią poddaną na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu (czy nawet kilkuset) lat wyjątkowo wielu inwazyjnym zmianom. Szereg różnorakich użytkowników wykorzystujących ten obiekt doraźnie, czasem mniej, czasem bardziej twórczo, w połączeniu z nieuchronnym procesem niszczenia wywołanym przez czas – wszystko to złożyło w nasze ręce obiekt z ogromnym potencjałem, lecz i z jeszcze większymi potrzebami, które musimy zaspokoić, by ten potencjał udostępnić. Łatwo się domyślić, że jest to proces wymagający nie tylko czasu, ale też ogromnego nakładu środków finansowych. Proces renowacyjny przebiega równolegle z pracami zespołu scenariuszowo-projektowego tworzącego kształt przyszłej ekspozycji. Przed nami jeszcze kilka lat, nim zaprosimy zwiedzających do nowo otwartych wnętrz całego Pałacu Krzysztofory. Trzeba jednak cierpliwie wierzyć, że warto podejmować wszystkie dostępne nam działania, by doprowadzić do tego jakże ważnego nie tylko dla nas, ale przede wszystkim dla mieszkańców Krakowa, finału.

By nie pozostać gołosłownym, już 30 października 2014 roku zaprezentujemy przedsmak tego, czym stanie się wystawa Kraków od początku − bez końca. Forpocztą naszej opowieści o mieście jest projekt Cyberteka − cyfrowe kompendium wiedzy mieście, czyli dzieje Krakowa opowiedziane przez pryzmat jego urbanistycznego rozwoju. W naszej opowieści o Krakowie Cyberteka jest prologiem.

To podróż w przestrzeni. Bo każde miasto wpisuje swój fenomen, swój charakter, w przestrzeń. Z pozoru rzecz oczywista. Pomiędzy gęstą siatką wirtualnych linii, które wyznaczają długości i szerokości geograficzne, kiedyś życie zapuściło tu na trwałe swoje korzenie. Człowiek wybrał „to miejsce”, aby tutaj żyć. W „tym miejscu” powstało miasto. Naszą opowieść musimy zatem zacząć od „tego miejsca”. Od przestrzeni, którą przekształciliśmy w sposób niewyobrażalnie radykalny, ale która wciąż jest tą sama przestrzenią. Tak się składa, że współczesna technologia cyfrowa połączona z elektryczną energią daje nam możliwości, aby tę przestrzeń zrekonstruować na tyle wiernie, na ile pozwala nauka. Zrekonstruować wraz z całą oprawą, w której mieści się ta ekspozycja, czyli zachodnim skrzydłem Pałacu Krzysztofory. Wnętrzem wyposażonym w ultranowoczesną salę konferencyjną, z niezbędnym zapleczem, z przestronnym, świetnie zaaranżowanym holem i całą dyskretną infrastrukturą sprawiającą, że pobyt w muzeum staje się prawdziwą przyjemnością.

30 października 2014 roku, dzień, w którym oddajemy w Państwa ręce odrestaurowane zachodnie skrzydło Pałacu Krzysztofory wraz ze znajdującą się w nim Cyberteką, to bardzo ważna dla nas data. Moment, w którym możemy się zatrzymać na chwilę w naszych pracach – lecz tylko po to, by ze zdwojoną energią ruszyć znowu, i doprowadzić rzecz do końca. Mam nadzieję, że jak dotychczas będą nas Państwo wpierać w naszych wysiłkach. Bez wsparcia finansowego uzyskanego z Funduszy Unii Europejskiej − dzięki decyzji Zarządu Województwa Marszałkowskiego w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego, bez środków z Gminy Miejskiej Kraków i bez Was, naszych dawnych, obecnych i przyszłych gości, nie dotarlibyśmy do miejsca, w którym znajdujemy się dzisiaj.

Życzę nam wszystkim siły i entuzjazmu w pracach i oczekiwaniu na ich finał – wystawę Kraków od początku − bez końca. I by nieuchronne wyzwania nie stały się przyczynkiem do utyskiwania, lecz bodźcem generującym kolejne zmiany na lepsze.

Michał Niezabitowski
Dyrektor Muzeum Historycznego Miasta Krakowa

Pomieszczenia wystawy o łącznej powierzchni 185 metrów kwadratowych są zlokalizowane na drugim piętrze zachodniego skrzydła Pałacu Krzysztofory w zabytkowych pomieszczeniach z polichromiami z przełomu XVIII i XIX w. W swoim założeniu projekt jest otwarty i będzie systematycznie powiększany i uzupełniany. W obecnym kształcie fenomen Krakowa prezentowany jest w sześciu odsłonach w formie prezentacji multimedialnych.

Zdjęcia: Piotr Kędzierski | Modny Kraków