Dürer, Memling, Tycjan, Tintoretto, Veronese. Dzieła tych wspaniałych i cieszących się popularnością wśród publiczności artystów można oglądać w Krakowie od 26 czerwca do 27 września 2015 roku za sprawą niezwykłej wystawy „Ottomania. Osmański Orient w sztuce renesansu”. Przygotowało ją Muzeum Narodowe w Krakowie we współpracy Palais des Beaux-Arts (BOZAR) w Brukseli.
– Muzeum Narodowe w Krakowie coraz częściej oferuje swoim gościom możliwość zobaczenia dzieł największych artystów światowej klasy i sławy. Po obrazach impresjonistów, Chagalla, Turnera, Warhola, a ostatnio choćby Velazqueza czy Moneta, tym razem zaprezentujemy twórców europejskiego renesansu, działających w XVI wieku – mówi dyrektor MNK Zofia Gołubiew. – Nazwiska takich artystów jak Dürer, Memling, Tycjan czy Bellini z pewnością zainteresują naszych gości. Wartością „Ottomanii” jest jednak nie tylko prezentacja ich wspaniałych dzieł, lecz także problem, który porusza zarówno sama wystawa, jak i międzynarodowy projekt badawczy, w który się wpisuje. To wpływ Imperium Osmańskiego na kulturę i sztukę europejską XVI wieku, zaprzeczający dotychczasowemu postrzeganiu stosunków polsko-tureckich wyłącznie przez pryzmat XVII-wiecznych wojen.
Ekspozycja jest częścią dużego międzynarodowego projektu „Ottomans & Europeans: Reflecting on five centuries of cultural relations”. Biorą w nim udział ważne europejskie i tureckie instytucje kultury. Oprócz wspomnianego BOZAR w Brukseli są to m.in. Istanbul Foundation for Culture and Arts (Istambuł) czy Witte de With, Center for Contemporary Art (Rotterdam). Podobna do krakowskiej wystawa pod tytułem „The Sultan’s World. The Ottoman Orient in Renaissance Art” (Świat sułtanów. Orient osmański w sztuce renesansu), współorganizowana przez MNK, pokazana została w Brukseli na początku bieżącego roku.
Dzięki wystawie polska publiczność po raz pierwszy będzie mogła obejrzeć niektóre z prac wybitnych twórców renesansowych
Dzięki wystawie polska publiczność po raz pierwszy będzie mogła obejrzeć niektóre z prac wybitnych twórców renesansowych, znajdujące się na co dzień w najważniejszych kolekcjach europejskich. Zaprezentowane zostanie blisko 150 dzieł takich artystów, jak: Gentile Bellini, Albrecht Dürer, Hans Memling, Tycjan Vecelli, Jacopo Tintoretto, Paolo Veronese, Vittore Carpaccio, Hans von Aachen i inni. Eksponaty pochodzą m.in. z kolekcji Kunsthistorisches Museum i Galerii Albertina w Wiedniu, British Museum oraz National Gallery w Londynie, Galerii Uffizi we Florencji, Starej Pinakoteki w Monachium czy Palacio Real w Madrycie. Obok malarstwa i grafiki licznie zaprezentowane zostanie także rzemiosło artystyczne.
Zachód i Orient: od nienawiści do fascynacji
Renesans, kojarzony z rozkwitem nauki i sztuki Zachodu, to także okres rozwoju Imperium Osmańskiego. W Europie, mimo strachu przed kolejnymi posunięciami zaborczej i wciąż rosnącej w siłę dynastii Osmanów, rozkwitała fascynacja Turcją i jej kulturą.
Wystawa ma na celu pokazanie rozmaitych wizerunków Turcji osmańskiej i Turków w sztuce Włoch, Niemiec, Niderlandów, Polski i Węgier. Kraje te w szczególny sposób wchodziły w relacje z potęgą muzułmańską, nie tylko poprzez toczenie wojen, ale przede wszystkim dzięki niezliczonym kontaktom handlowym oraz wyprawom do Konstantynopola podejmowanym przez dyplomatów, podróżników i wreszcie wybitnych artystów.
Kraków jako siedziba królów polskich i centrum życia kulturalnego dawnej Rzeczypospolitej pełnił ważną rolę w wymianie wpływów między Turcją a Europą. Rola ta została uwypuklona na wystawie i w katalogu prezentacją bezcennych poloniców, takich jak np. wspaniała zbroja Stefana Batorego ze zbiorów Kunsthistorisches Museum w Wiedniu czy też piękna kapa liturgiczna wykonana z tkaniny tureckiej, ufundowana przez przybyłego z Włoch nuncjusza papieskiego Francesco Simonettę.
Mężczyzna z perłą
– „Ottomania” to wystawa składająca się z siedmiu rozdziałów, które opowiadają o konfrontacji dwóch przeżywających rozkwit światów: muzułmańskiego Wschodu i chrześcijańskiej Europy – mówi kurator Michał Dziewulski. Poszczególne części wystawy, np. „Zmieniający się świat”, „Na Wschód! Pielgrzymi, dyplomaci i kupcy”, „Czar orientu”, przez pryzmat dzieł mistrzów renesansu ukazują unikatowy moment w historii zetknięcia się tych dwóch kultur.
– Wychodzimy od tematyki wojen i nieufności wobec innej kultury – tłumaczy Michał Dziewulski. – Dzięki zgromadzonym na wystawie dziełom możemy dowiedzieć się np., jak kreowano w XVI-wiecznej Europie wizerunek Turka, postaci wówczas egzotycznej, ale i groźnej, w której upatrywano zwiastuna Apokalipsy i końca świata. Zgromadzone dzieła pozwalają zobaczyć ówczesny Konstantynopol oczami renesansowego dyplomaty, pielgrzyma i kupca, a wreszcie samych artystów, w tym słynnego Gentile Belliniego. To oni przywieźli do Europy odmienną wizję Orientu, pełnego egzotyki i czaru, który znalazła stałe miejsce w europejskiej i polskiej kulturze, sztuce i rzemiośle.
Jednym z najważniejszych eksponatów na wystawie „Ottomania” jest malarski portret Mehmeda II (sułtana, który zasłynął zdobyciem Konstantynopola, stolicy cesarstwa bizantyjskiego) pędzla osobistego malarza dożów weneckich – Gentile Belliniego. To arcydzieło ze zbiorów National Gallery w Londynie stanowi serce wystawy, wokół którego toczy się opowieść z jej pozostałych wątków.
Na uwagę zasługuje także jeden z cyklu portretów sułtanów pędzla Paola Veronese i jego uczniów, podobizna Bajezyda I przedstawionego z perłowym kolczykiem, wypożyczona z Alte Pinakothek w Monachium. Oczy przyciąga również portret orientalnej piękności, słynna „La Sultana Rossa”. To sułtanka Roksolana z warsztatu Tycjana, przedstawiona jako księżniczka we wschodniej szacie, w przepysznym egzotycznym nakryciu głowy, trzymająca na ręku gronostaja, symbol jej statusu społecznego i zamożności.
Wystawa „Ottomania” to także rzemiosło, numizmaty, unikatowe mapy i rękopisy oraz tkaniny. Wśród tych ostatnich warto zwrócić uwagę na olbrzymią (5,5 na 3,5m) tapiserię przedstawiającą bitwę o Tunis, wykonaną dla cesarza Karola V w słynnym brukselskim zakładzie Pannemaekera.
(oprac. MB / MNK)
Ottomania. Osmański orient w sztuce renesansu
Wystawa prezentowana: od 26 czerwca do 27 września 2015
Muzem Narodowe w Krakowie
Aleja 3 maja 1, Kraków
Pon.: nieczynne
Wt. – sob.: 10.00–18.00
Niedz.: 10.00–16.00
bilet normalny – 19 zł
bilet ulgowy – 12 zł
bilet rodzinny (maks. 5 osób) – 24 zł
bilet grupowy normalny (min. 15 osób) – 11 zł
bilet grupowy ulgowy (min. 15 osób) – 8 zł
dzieci do 7 lat – wstęp bezpłatny
dzieci i młodzież do 16 lat – 1 zł
uczniowie i studenci do 26 lat – 1 zł
bilet łączony na wszystkie wystawy stałe i zmienne w Gmachu Głównym
normalny – 28 zł
ulgowy – 19 zł
Wystawa pod Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego oraz Ich Królewskich Mości Króla i Królowej Belgii
Komitet naukowy:
prof. dr Suraiya Faroqhi, dr Paul Huvenne, prof. Dariusz Kołodziejczyk, prof. dr Günsel Renda
Kuratorzy:
dr Robert Born, Michał Dziewulski, dr Guido Messling
Organizatorzy:
Muzeum Narodowe w Krakowie
Palais des Beaux-Arts (BOZAR)
Partner:
Kunsthistorisches Museum Vienna
Leave a Reply